Kısıklı Mahallesi

Sonraki sayılarımızda geniş bir şekilde inceleyip ayrıntılı olarak anlatacağımız Kısıklı Mahallesi’ne şimdilik genel hatlarıyla bakalım:

Kısıklı Mahallesi, İstanbul’un en gözde mesire yerlerinden birisi olan Çamlıca Tepesi’nin eteklerinde kurulu. Küçük ve Büyük Çamlıca tepeleri gibi tarihî geçmişi olan gözde sayfiye yerlerini sınırları içinde tutan şanslı bir mahalle.

Deniz seviyesinden 267 metre yükseklikteki Büyük Çamlıca Sefa Tepesi, ziyaretçilerine, İstanbul Boğazı’nı en geniş açıdan gören, Boğaz’ı bir harita gibi seyredebilecekleri harikulâde bir manzara sunuyor.

Çam ağaçlarıyla kaplı bu güzel koruluk, 1882 tarihinde sahibi tarafından 250 kuruşa Üsküdar oduncularına satılmış. Tepenin zirvesinde buranın ilk sahibi İvaz Fakih’in kabri bulunuyor.

Geçmiş yıllarda serserilerin mekânı hâline gelen bu güzelim tepe, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenip “Çamlıca Sosyal Tesisleri” kurulunca, ailelerin gönül huzuru içinde ziyaret edebildikleri bir mesire alanına dönüştü. Klasik Türk Müziği yayını yapılan köşkleri, çay bahçeleri, restoranlarının yanı sıra; yürüyüş parkurları, ağaçları, rengârenk çiçekleri ve muhteşem Boğaz manzarasıyla Çamlıca Tepesi, yerli ve yabancı turistlerin ziyaret etmeden geçmedikleri bir mekân.

Küçük Çamlıca ise, Sofa, Cihannüma ve Topkapı Köşkleriyle ziyaretçilerine tarihî bir atmosfer içinde hizmet veriyor. Kayalıklardan şırıl şırıl akan suları, Su Köşkleri ve küçük göletleriyle, huzur veren bir mesire yeri olan Küçük Çamlıca korusunun tepesinden, adaları da içine alan geniş ve muhteşem bir deniz manzarasını seyretmek mümkün.

Kısıklı isminin çevrede bulunan çok sayıdaki su kaynağıyla ilişkili olduğu söylenir. Lehçe-i Osmanî'de “kısıklı” kelimesi, ‘kayadan akan çeşme’ olarak tarif ediliyor. Hüseyin Ayvansarayî’ye göre ise burası iki tepe arasında kaldığı için “kısıklı” adını almış. Bazı kaynaklarda “Kısıklı” kelimesinin, dar kaya oyuklarından çıkan kaynak sularına verilen bir isim olduğu belirtiliyor.

Nitekim, tarihi hayli eskilere uzanan çeşmelerinden bazıları, günümüzde hâlâ sadece mahalle sakinlerinden değil, civar mahalle ve semt sakinlerinden de rağbet görmeye devam ediyor. Sertlik dereceleri 1-2 civarında olan içimi hoş bu kaynak sularından 1-2 bidon doldurmak isteyenler, birkaç saat su kuyruğunda beklemeyi bile göze alıyorlar. Tarihî Kısıklı Abdullah Ağa Camii’nin altındaki tarihî Kısıklı Çeşmesi’nin suyunun kesik olması, suyu hayli azalmış olarak incecik akan Tomruk çeşmesinin de bir et lokantasının bahçesinin içinde kalması sebebiyle, bu çeşmelerden faydalanmak mümkün olmuyor. Kısıklı Çeşmesi’nin biraz yukarısında yer alan çeşme ise, saat 10.00-15.00 arasında, araç başına 2 bidon verilmek suretiyle, temiz ve kaliteli su temin etmek isteyenlerin kullanımına sunulmuş durumda. Turistik Çamlıca Caddesinin altındaki korulukta yer alan çeşme de, uzun kuyruklar oluşturacak kadar rağbet görmeye devam ediyor.

İlk olarak 14.yüzyılda Osmanlı topraklarına katılan Kısıklı ve yöresi, daha sonraları sık sık el değiştirmiş ve son olarak 1. Mehmet tarafından kesin olarak fethedilmiş. Osmanlılardan önce de sayfiye yeri olan Kısıklı, Osmanlı toprağı olduktan sonra avlanma alanı olarak da kullanılmış. Osmanlılar döneminde Kısıklı’da saray için avcı kuş yetiştirildiği belirtiliyor.

Kısıklı’nın asıl iskânı 4. Murat zamanında gerçekleşmiş.Özellikle Aziz Mahmud Hüdaî Hazretlerinin, komşu mahalle Bulgurlu’ya yerleşmesi üzerine, burada Celvetî tekkeleri kurulmuş. Yörede Bektaşî tarikatına ait Tahir Baba Tekkesi’nin kuruluşuyla birlikte, tekke sayısında artış görülmüş.

Muhafazakâr yapısıyla bilinen Kısıklı Mahallesi’nin bu özelliği, tarihî geçmişine, kültürel köklerine dayanıyor.

Kısıklı Abdullahağa Camii ve Şeyh Selâmi Ali Efendi Camii, tarihî camiler olarak; Sefa Camii ise bunlara kıyasla yeni bir cami olarak, mahalle sakinlerine huzur ve sükûnet sunmaya devam ediyor. Mahalle sakinleri, Ülker tarafından yaptırılan ancak inşaatı 2 yıldır tamamlanamayan camiin de bir an önce hizmete girmesini bekliyor. Kısıklı Kız Kuran Kursu ile Çamlıca Kız Kuran Kursu da, mahallenin çocuklarına hizmet vermeye devam ediyor.

Yılında kurulmuş olan Çamlıca Spor Kulübü, sporseverlerin uğrak mekânı olmaya devam ederken, “Çamlıca Huzurevi” de yaşlılara hizmet veriyor. Bazı tarihî şahsiyetlerin de medfun olduğu Çakaldağı Mezarlığı ise, geleneksel mezarlık kültürümüze uygun bir şekilde, servi ağaçlarının gölgesinde dünyanın faniliğini hatırlatmaya devam ediyor.

19. yüzyılda Kısıklı, Osmanlı bürokratları ve Müslüman zenginlerin tercih ettiği bir mesire yeriymiş. Tanzimat döneminde ise siyasî ve edebî toplantıların yapıldığı bir yer hâlini almış. Edebî ve tarihî araştırmalara dayanan kitapları ve makalelerinin yanı sıra, kültürel programlardaki sohbetleriyle de tanınan yazar Dursun Gürlek de bu mahallede ikamet ediyor. Mahallenin bu kültürel geçmişi, günümüzdeki yapısına da değişik şekillerde yansıyor.

Mahalleli basından memnun, radyasyondan şikâyetçi

Samanyolu Televizyonu’nun merkez binası ile Kanal A televizyonunun İstanbul stüdyoları, Kısıklı Mahallesi sınırları içinde yer alıyor.

STV bünyesinde ayrıca, Mehtap TV, S Haber, Yumurcak TV de yayın yapıyor. Burç FM, Akra FM, Marmara FM, Polis Radyosu ve İstanbul FM de mahalle sınırları içinde yer alan diğer radyo istasyonları.


Mahalle halkı, birer kültür kuruluşu olan medya organlarının mahalle sınırları içinde olmasını bir itibar vesilesi olarak görüyor. Ne var ki, idarî binaları Kısıklı Mahallesi sınırları içinde olan medya kuruluşlarının yanı sıra, bütün radyo ve televizyonların verici kuleleri de Çamlıca'da bulunuyor. Bu ise, mahallenin yüksek oranda radyasyona maruz kalmasına sebep olduğu için, insan sağlığını tehdit eden bir olumsuzluk olarak değerlendiriliyor. Verici kulelerinin oluşturduğu görüntü kirliliğinin de, tarihî Çamlıca Tepesi'ne yakışmadığı belirtiliyor. Kulelerin Çamlıca'dan kaldırılıp tek bir kulede toplanması için belediyeler tarafından başlatılan çalışma, uzun zamandan beri hayata geçirilemedi. Bu proje, kısa vadede gerçekleştirilebilecek gibi de gözükmüyor. Mahalle halkı ise bu sürecin yavaş işlemesinden hayli şikâyetçi.

Eğitim kurumlarının tercihi Çamlıca

Mahallenin çocukları, ilköğrenimlerini Kısıklı İlköğretim Okulu ile 1916 yılında kurulmuş olan Çamlıca İlköğretim Okulu’nda görüyorlar. Ancak Kısıklı Mahallesi özel okullar bakımından da oldukça zengin. Arda Asalet Lisesi, Özel Erdil İlköğretim Okulu ve Anadolu Lisesi, Özel Çamlıca Kalem Eğitim Kurumları ve Özel Büyük Çamlıca Koleji, değişik semtlerden gelen öğrencilerine özel eğitim veriyor. Mahallede çok sayıda da anaokulu bulunuyor. Mahalle sınırlarının hemen bitiminde, komşu mahallelerin sınırları içinde kalan diğer özel okullar da “Çamlıcalı okullar” olarak muhitin büyük eğitim kurumları olarak sıralanıyor. Coşkun Eğitim Kurumları ile Bilfen Çamlıca İlköğretim Okulu bunlar arasında.

Yeterli sayıda büyük marketleri ile mahalle sakinlerinin gündelik alışveriş ihtiyacına büyük ölçüde cevap veren Kısıklı Mahallesi; kırtasiyesinden tuhafiyesine, bakkalından kasabına, berberinden terzisine, elektrikçisinden nalburuna, fırınından pastanesine, eczanesinden diyaliz merkezine kadar pek çok ticarî birimi de bünyesinde barındırıyor.

Mahalle sınırları içinde, ticarî alanı İstanbul ve Türkiye sınırlarını aşan bazı firmaların idarî merkezleri de yer alıyor. Bunlardan ilk göze çarpanı da Ülker. Çamlıca Fidanlığı ise, İstanbul’un dört bir tarafından rağbet gören ve Kısıklı Mahallesi ile özdeşleşmiş bir peyzaj kuruluşu durumunda.

Kısıklı nereli? Nereli değil ki!

Kısıklı’nın yerlileri, asıl kısıklı olarak bilinen Kısıklı Meydanı ve Çamlıca’ya uzanan caddeler etrafında yerleşmiş durumda. Bu kısım, ağaçlı-çiçekli geniş bahçelere sahip gösterişli villaları ile, diğer kısımlardan oldukça farklı bir görüntü sunuyor. Zira, Kısıklı Mahallesi’nin Ferah Mahallesi’ne uzanan kısmı sonradan yapılaşmış. Bu civarda, Türkiye’nin değişik şehirlerinden İstanbul’a yerleşmiş aileler oturuyor. Doğu Bölgelerinden Siirt, Diyarbakır, Mardin, Ağrı, Elazığ; Karadeniz Bölgesinden Rize, Giresun, Zonguldak, Samsun, Ordu, Kastamonu; İç Anadolu Bölgesi’nden Sivas, Kayseri, Çorum ilk akla gelenlerden. Doğu bölgelerinden gelen ailelerin çok çocuklu ve dar gelirli oldukları, belediye ve vakıfların yardımlarından faydalandıkları belirtiliyor. Üsküdar Belediyesi’ne bağlı olan Kısıklı Mahallesi’nin bu kısmı, Ümraniye Belediyesi’nin de “kapı komşusu” durumunda.

Âşinâ numaralar: 11-Y, 14-F, 14-R

Mahallenin Kadıköy ve Üsküdar’a ulaşımı belediye otobüsleriyle sağlanıyor. Üsküdar-Yavuztürk Mahallesi arasında sefer yapan 11-Y numaralı İETT otobüsü ile, Kadıköy-Küplüce Mahallesi arasında sefer yapan 14-F numaralı otobüs, Kısıklı Mahallesi’nin Ferah tarafına düşen kısmından geçiyor. Zaten, toplu taşıma araçlarına ihtiyaç duyan kesim de ağırlıklı olarak bu civarda oturuyor ve sefer sayısının artırılmasını istiyor. Kadıköy-Rasathane arasında sefer yapan 14-R numaralı otobüs de, Alemdağ Caddesi’nden, Çakaldağı Mezarlığı’nın önünden geçiyor. Altunizade istikametindeki Kısıklı Meydanı’ndan ulaşım ise, sefer çeşitliliği sebebiyle daha kolay.

Kısıklı'da asayiş berkemal

Mahallenin eskileri, vaktiyle bu muhitin güvenliğinin atlı polisler tarafından sağlandığını anlatıyor. Eskiler, bu muhitin geçmiş zamanlarında da şimdi de, asayişi ciddi ölçüde bozan olaylar yaşanmadığını, “sessiz, sakin bir mahalle” olmaya devam ettiğini söylüyorlar. Vaktiyle “Çamlıcalı Haydar” lâkabıyla bilinen bir kabadayıdan bahsedenler de var; ama onun geleneksel mahalle kültürü içinde yer alan ve mahalleli tarafından sevilip sayılan “kabadayı”lardan olmadığını, zaten sonunda cezaevinde vurularak öldürüldüğünü anlatıyorlar.

Kısıklı Mahallesi, daha önce Kısıklı Polis Karakolu’nun sorumluluk alanındaymış. Ancak, Kısıklı Polis Karakolu’nun emniyet amirliği olması üzerine, Kısıklı’nın asayişi Çengelköy Polis Karakolu’na devredilmiş.

Dünya dönüyor, hayat devam ediyor… Ne kadar zayıflamış olursa olsun, geleneksel mahalle kültürümüz de, caminin, karakolun, bakkalın, kasabın, manavın, berberin, terzinin arasında hayat bulmaya devam ediyor…

Mahallenizi inceleyin, araştırın. Bir şarkı, bir türkü dinler gibi, bir film seyreder gibi, bir kitap okur gibi dalın içine. Daha önce farketmediğiniz nice zenginliklerle karşılaşacak ve mahallenizi daha fazla sevmeye başlayacaksınız…

Bize yazmaya, bize anlatmaya ne dersiniz?..